راه های افزایش قد در 17 سالگی

سلام بچه‌ها! امروز می‌خوایم درباره یه موضوع مهم حرف بزنیم که خیلی از نوجوونا، مخصوصاً اونایی که 17 سالشونه، براشون سواله. بله درست حدس زدین، موضوع بحث ما افزایش قد هست. می‌دونم که خیلی‌هاتون دوست دارین قدتون بلندتر بشه و شاید نگران این هستین که دیگه فرصت رشد قدی رو از دست دادین. ولی نگران نباشین! تو این مقاله می‌خوایم همه چیز رو درباره رشد قدی تو 17 سالگی بهتون بگیم.

چرا قد کشیدن مهمه؟

خب اول از همه بیاین ببینیم چرا اصلاً قد کشیدن انقدر برای ما مهمه. قد بلند معمولاً با اعتماد به نفس بیشتر و حتی موفقیت تو بعضی زمینه‌ها ارتباط داره. البته این به این معنی نیست که آدم‌های قد کوتاه موفق نیستن ها! ولی خب طبیعیه که خیلی‌ها دوست دارن قد بلندتری داشته باشن.

آیا در 17 سالگی هنوز می‌شه قد کشید؟

حالا سوال مهم اینه: آیا تو 17 سالگی هنوز می‌شه قد کشید؟ جواب کوتاهش اینه: آره، ولی بستگی داره!

ببینین بچه‌ها، رشد قدی هر کسی با بقیه فرق داره. بعضی‌ها زودتر به اوج رشدشون می‌رسن و بعضی‌ها دیرتر. معمولاً دخترا زودتر از پسرا به اوج رشدشون می‌رسن. ولی به طور کلی، تا وقتی که صفحات رشد استخوان‌هاتون بسته نشده، هنوز شانس رشد قدی دارین.

بر اساس مطالعات انجام شده، رشد قد در 17 سالگی همچنان امکان‌پذیر است، اما با تفاوت‌های جنسیتی قابل توجهی همراه است. پسران ممکن است تا 20 سالگی به رشد خود ادامه دهند، در حالی که اکثر دختران تا این سن به حداکثر قد خود رسیده‌اند. میزان رشد در این سن معمولاً کمتر از 2-3 سانتی‌متر در سال است. عوامل متعددی مانند ژنتیک، تغذیه، فعالیت فیزیکی و هورمون‌ها در این فرآیند نقش دارند. تحقیقات نشان می‌دهند که دریافت کافی پروتئین، کلسیم و ویتامین D، همراه با ورزش منظم و خواب کافی، می‌تواند به حداکثر رساندن پتانسیل رشد کمک کند. با این حال، تفاوت‌های فردی قابل توجهی وجود دارد و برخی افراد ممکن است زودتر یا دیرتر از میانگین به بلوغ جسمی برسند.

صفحات رشد چی هستن؟

حالا شاید بپرسین صفحات رشد چی هستن؟ خب بذارین براتون توضیح بدم. صفحات رشد یا همون اپی‌فیز، قسمت‌های نرمی از غضروف هستن که در انتهای استخوان‌های بلند بدن قرار دارن. این صفحات مسئول رشد طولی استخوان‌ها هستن. وقتی که به بلوغ کامل می‌رسیم، این صفحات بسته می‌شن و دیگه رشد قدی متوقف می‌شه.

کی صفحات رشد بسته می‌شن؟

خب حالا که فهمیدیم صفحات رشد چی هستن، بیاین ببینیم کی بسته می‌شن. اینم بازم به هر فرد بستگی داره، ولی به طور میانگین:

• تو دخترا، صفحات رشد معمولاً بین 14 تا 16 سالگی بسته می‌شن
• تو پسرا، این اتفاق معمولاً بین 16 تا 18 سالگی می‌افته

پس اگه 17 سالتونه، هنوز ممکنه شانس رشد قدی داشته باشین، مخصوصاً اگه پسر هستین.

صفحات رشد استخون‌ها تعیین‌کننده‌ن. اگه بسته شده باشن، دیگه قد کشیدن از راه رشد استخونی تمومه. ولی خب، واسه بعضیا، مخصوصاً پسرا، ممکنه هنوز یه کم جا واسه رشد باشه.

میخوای مطمئن شی؟ یه عکس رادیولوژی میتونه بهت بگه وضع از چه قراره. حتی اگه دیگه رشد استخونی نداشته باشی، با ورزش و کشش میتونی قامتت رو صاف کنی و یه کم بلندتر به نظر برسی.

تفاوت افزایش قد در 17 سالگی با بقیه سنین

سؤال خیلی خوبیه! افزایش قد در 17 سالگی با سنین دیگه تفاوت‌هایی داره. بذارین این تفاوت‌ها رو براتون توضیح بدم:

1- سرعت رشد:

• در 17 سالگی، سرعت رشد معمولاً کندتر از دوران بلوغ اولیه (حدود 12-14 سالگی) هست.
• در این سن، رشد قدی ممکنه حدود 2.5 تا 5 سانتی‌متر در سال باشه، در حالی که در اوج دوران بلوغ، این مقدار می‌تونه تا 10 سانتی‌متر در سال هم برسه.

مطالعات میگن تو 17 سالگی، سرعت رشد قد معمولاً بین 1 تا 3 سانت در ساله، که خیلی کمتر از اوج دوران بلوغه. پسرا معمولاً دیرتر از دخترا به آخر رشدشون میرسن

2- وضعیت صفحات رشد:

• در 17 سالگی، صفحات رشد در حال بسته شدن هستن، اما هنوز کاملاً بسته نشدن (البته این از فردی به فرد دیگه متفاوته).
• این یعنی هنوز شانس رشد وجود داره، اما محدودتر از سال‌های قبله.

واسه خیلیا، مخصوصاً دخترا، این صفحات تقریباً بسته شدن، اما واسه بعضی پسرا ممکنه هنوز یه کم باز باشن. این یعنی ممکنه یه کم جا واسه رشد باشه، ولی خیلی کم.

3- تفاوت جنسیتی:

• در 17 سالگی، اکثر دخترها به قد نهایی خودشون رسیدن یا خیلی نزدیک شدن.
• پسرها ممکنه هنوز چند سال دیگه به رشد ادامه بدن، گاهی تا 20 سالگی یا حتی بیشتر.

4- تأثیر هورمون‌ها:

• در این سن، تأثیر هورمون‌های رشد و جنسی متفاوت از دوران اوج بلوغه.
• ترشح هورمون رشد هنوز ادامه داره، اما نه به اندازه سال‌های قبل.

تحقیقات نشان می‌دهند که در دوران بلوغ، ، هورمونا خیلی فرق می‌کنن بین دخترا و پسرا. دخترا استروژن دارن که باعث میشه سینه و لگنشون رشد کنه. پسرا هم تستوسترون دارن که عضله‌هاشونو قوی می‌کنه و صداشونو بم می‌کنه. هورمون رشد هم تو هر دو هست، ولی یه جورایی متفاوت کار می‌کنه. پسرا معمولاً یه کم دیرتر به آخر رشدشون می‌رسن.

5- اهمیت تغذیه و ورزش:

• در 17 سالگی، تغذیه و ورزش نقش مهم‌تری در رشد قدی پیدا می‌کنن.
• در سنین پایین‌تر، ژنتیک نقش پررنگ‌تری داشت.

تو 17 سالگی دیگه اون موقع نیست که قدت زیاد رشد کنه. تحقیقات میگن تو این سن، نهایتش 1 تا 3 سانت تو یه سال قد میکشی. ولی خب، غذای خوب و ورزش هنوزم مهمن. درسته که معجزه نمیکنن، ولی کمک میکنن همون رشدی که قراره بکنی رو درست و حسابی انجام بدی. مثلاً اگه پروتئین و کلسیم کم بخوری، یا همش تو خونه وِلو و ورزش نکنی، ممکنه حتی همون 1-3 سانت رو هم از دست بدی.

6- پتانسیل رشد باقی‌مانده:

• در این سن، بیشتر پتانسیل رشد قدی استفاده شده، اما هنوز ممکنه چند سانتی‌متر رشد باقی مونده باشه.

مطالعات نشون میدن که تو 17 سالگی، پتانسیل رشد باقی مونده معمولاً محدوده. اکثر نوجوونا تا این سن حدود 98% رشد نهاییشون رو کردن. با این حال، پسرا ممکنه تا 18-19 سالگی و حتی گاهی تا اوایل 20 سالگی یه کم دیگه قد بکشن. دخترا معمولاً زودتر به قد نهاییشون میرسن.

7- تأثیر عوامل محیطی:

• در 17 سالگی، عوامل محیطی مثل خواب، استرس و فعالیت فیزیکی می‌تونن تأثیر بیشتری رو رشد باقی‌مونده داشته باشن.

مطالعات نشون میدن که عوامل محیطی رو رشد و قد نهایی تأثیر مهمی دارن. تغذیه سالم و متعادل، خصوصاً مصرف کافی پروتئین و کلسیم، میتونه تا 20-30% رو قد نهایی اثر بذاره. ورزش منظم، مخصوصاً ورزش‌های استقامتی و پرشی، باعث تحریک رشد استخوون‌ها میشه. خواب کافی (حداقل 8-9 ساعت در شب) برای ترشح هورمون رشد ضروریه. استرس مزمن و آلودگی هوا هم میتونن رشد رو کُند کنن

8- اهمیت مراقبت پزشکی:

• در این سن، اگه هنوز رشد قابل توجهی نداشتین، مراجعه به پزشک اهمیت بیشتری پیدا می‌کنه.
• ممکنه نیاز به بررسی‌های هورمونی یا درمان‌های خاص باشه.

تأثیر بر سایر جنبه‌های رشد:

در این سن، رشد قدی ممکنه با رشد عضلانی و تغییرات بدنی دیگه همراه باشه.

یادتون باشه که هر فردی الگوی رشد منحصر به فرد خودش رو داره. اگه نگران رشدتون هستین، بهترین کار مشورت با یه متخصص غدده که می‌تونه وضعیت شما رو دقیق بررسی کنه و در صورت نیاز، راهکارهای مناسب رو ارائه بده.

چطور بفهمیم هنوز در حال رشد هستیم؟

حالا شاید بپرسین از کجا بفهمیم که هنوز داریم رشد می‌کنیم یا نه. خب چند تا نشونه هست که می‌تونه کمکتون کنه:

1. اندازه‌گیری منظم قد: هر ماه قدتون رو اندازه بگیرین و یادداشت کنین. اگه هنوز دارین رشد می‌کنین، باید تغییرات کوچیکی رو ببینین.
2. تغییر در اندازه کفش: اگه پاهاتون هنوز داره بزرگ می‌شه، احتمالاً هنوز در حال رشد هستین.
3. درد رشد: اگه گاهی تو استخون‌ها و مفاصلتون درد خفیفی حس می‌کنین، ممکنه نشونه رشد باشه.
4. نظر پزشک: یه دکتر متخصص می‌تونه با عکس رادیولوژی از مچ دستتون، وضعیت صفحات رشد رو بررسی کنه.

چطور می‌تونیم به رشد قدی کمک کنیم؟

خب حالا که فهمیدیم هنوز ممکنه شانس رشد قدی داشته باشیم، بیاین ببینیم چطور می‌تونیم بهش کمک کنیم:

1. تغذیه مناسب

تغذیه نقش خیلی مهمی تو رشد قدی داره. سعی کنین این مواد غذایی رو تو برنامه غذاییتون بگنجونین:

• پروتئین‌ها: مثل گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و حبوبات
• لبنیات: شیر، ماست و پنیر منابع خوبی از کلسیم هستن
• سبزیجات و میوه‌ها: ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری رو تأمین می‌کنن
• غلات کامل: انرژی لازم برای رشد رو فراهم می‌کنن

2. ورزش منظم

ورزش کردن می‌تونه به رشد قدی کمک کنه. بعضی از ورزش‌هایی که مفید هستن عبارتند از:

• شنا
• بسکتبال
• والیبال
• ژیمناستیک
• دویدن

این ورزش‌ها علاوه بر کمک به رشد قدی، باعث تقویت استخوان‌ها و عضلات هم می‌شن.

3. خواب کافی

خواب کافی برای رشد خیلی مهمه. تو دوران نوجوونی، بدن هورمون رشد رو بیشتر موقع خواب ترشح می‌کنه. سعی کنین هر شب حداقل 8 تا 9 ساعت بخوابین.

خب، سؤال خیلی خوبی پرسیدین! بذارین یه کم بیشتر درباره ارتباط خواب و افزایش قد توضیح بدم:

خواب کافی به چند طریق به افزایش قد کمک می‌کنه:

1. ترشح هورمون رشد: مهم‌ترین دلیلش اینه که بیشترین مقدار هورمون رشد در طول خواب عمیق ترشح می‌شه. هورمون رشد یه نقش حیاتی تو رشد و ترمیم بافت‌های بدن، از جمله استخون‌ها و غضروف‌ها داره.
2. بازسازی بافت‌ها: موقع خواب، بدن فرصت پیدا می‌کنه که بافت‌های آسیب دیده رو ترمیم کنه و سلول‌های جدید بسازه. این شامل بافت‌های استخوانی هم می‌شه که برای رشد قدی مهمن.
3. تنظیم متابولیسم: خواب کافی به تنظیم متابولیسم بدن کمک می‌کنه. این باعث می‌شه که بدن بتونه مواد مغذی رو بهتر جذب و استفاده کنه، که برای رشد لازمه.
4. کاهش استرس: خواب خوب باعث کاهش استرس می‌شه. استرس زیاد می‌تونه تولید هورمون کورتیزول رو افزایش بده که می‌تونه جلوی رشد رو بگیره.
5. تقویت سیستم ایمنی: خواب کافی سیستم ایمنی رو تقویت می‌کنه. یه سیستم ایمنی قوی می‌تونه از بیماری‌هایی که ممکنه رشد رو مختل کنن، جلوگیری کنه.

حالا، چقدر خواب کافیه؟ برای نوجوون‌ها، معمولاً 8 تا 10 ساعت خواب در شب توصیه می‌شه. البته این از فردی به فرد دیگه می‌تونه کمی متفاوت باشه.

یادتون باشه که کیفیت خواب هم مهمه، نه فقط کمیتش. سعی کنین یه برنامه خواب منظم داشته باشین، قبل از خواب از وسایل الکترونیکی استفاده نکنین، و محیط خوابتون رو آروم و تاریک نگه دارین.

اگه احساس می‌کنین که با وجود خواب کافی، هنوز مشکل رشد دارین، حتماً با یه پزشک متخصص مشورت کنین. گاهی ممکنه مشکلات دیگه‌ای مثل اختلالات هورمونی وجود داشته باشه که نیاز به بررسی داره.

4. وضعیت بدنی مناسب

درست نشستن و ایستادن می‌تونه به حداکثر رساندن قد کمک کنه. سعی کنین همیشه صاف بشینین و راه برین. قوز نکنین و شونه‌هاتون رو عقب نگه دارین.

سؤال خوبیه! وضعیت بدنی مناسب یا همون پوسچر درست، به طور مستقیم باعث افزایش قد نمی‌شه، اما می‌تونه کمک کنه که قد واقعی‌تون رو به نمایش بذارین و حتی در دراز مدت، به سلامت استخوان‌هاتون کمک کنه. بذارین بیشتر توضیح بدم:

1. نمایش قد واقعی:
   وقتی صاف می‌ایستین و قوز نمی‌کنین، ستون فقراتتون کشیده می‌شه و قد واقعیتون رو نشون می‌ده. این می‌تونه باعث بشه تا چند سانتی‌متر بلندتر به نظر برسین.
2. جلوگیری از فشرده شدن دیسک‌های بین مهره‌ای:
   وضعیت بدنی درست باعث می‌شه که فشار کمتری روی دیسک‌های بین مهره‌ای وارد بشه. این می‌تونه از فشرده شدن و کوتاه شدن ستون فقرات جلوگیری کنه.
3. بهبود عملکرد مفاصل:
   پوسچر مناسب به عملکرد بهتر مفاصل کمک می‌کنه. این می‌تونه به حفظ انعطاف‌پذیری و سلامت مفاصل کمک کنه که برای رشد مهمه.
4. تقویت عضلات:
   وقتی وضعیت بدنی درستی دارین، عضلات پشت و شکم قوی‌تر می‌شن. این عضلات قوی به حمایت از ستون فقرات کمک می‌کنن.
5. بهبود گردش خون:
   پوسچر مناسب گردش خون رو بهبود می‌ده. این می‌تونه به رساندن مواد مغذی به تمام قسمت‌های بدن، از جمله صفحات رشد، کمک کنه.
6. کاهش فشار روی غضروف‌ها:
   وضعیت بدنی درست فشار روی غضروف‌ها رو کم می‌کنه. این می‌تونه به حفظ سلامت غضروف‌ها که برای رشد مهم هستن، کمک کنه.
7. جلوگیری از مشکلات اسکلتی:
   در دراز مدت، پوسچر خوب می‌تونه از بروز مشکلات اسکلتی که ممکنه روی قد تأثیر بذارن، جلوگیری کنه.

حالا چند تا نکته برای داشتن وضعیت بدنی مناسب:

• موقع ایستادن: شونه‌ها رو عقب بدین، سر رو بالا نگه دارین، شکم رو تو بدین و وزنتون رو روی هر دو پا به طور مساوی تقسیم کنین.
• موقع نشستن: پشتتون رو صاف نگه دارین، پاها رو روی زمین بذارین و از صندلی‌هایی استفاده کنین که از کمرتون حمایت می‌کنن.
• موقع خوابیدن: از تشک و بالش مناسب استفاده کنین که از ستون فقراتتون حمایت کنه.

یادتون باشه که تغییر عادت‌های بدنی زمان می‌بره. با تمرین و یادآوری مداوم، کم کم می‌تونین وضعیت بدنی بهتری پیدا کنین. اگه مشکل خاصی دارین، مشورت با یه فیزیوتراپ می‌تونه مفید باشه.

5. مدیریت استرس

استرس زیاد می‌تونه رو رشد تأثیر منفی بذاره. سعی کنین استرستون رو مدیریت کنین. مدیتیشن، یوگا یا هر فعالیت آرامش‌بخش دیگه‌ای می‌تونه کمک کننده باشه.

1. کاهش کورتیزول:
   • استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول می‌شه.
   • کورتیزول بالا می‌تونه جلوی رشد رو بگیره و حتی باعث تحلیل استخوان بشه.
   • با مدیریت استرس، سطح کورتیزول کاهش پیدا می‌کنه و این مانع از سر راه رشد برداشته می‌شه.
2. بهبود ترشح هورمون رشد:
   • استرس مزمن می‌تونه ترشح هورمون رشد رو مختل کنه.
   • با کاهش استرس، ترشح طبیعی هورمون رشد بهبود پیدا می‌کنه.
3. بهبود کیفیت خواب:
   • استرس اغلب باعث اختلال خواب می‌شه.
   • مدیریت استرس به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کنه.
   • خواب با کیفیت برای ترشح هورمون رشد و بازسازی بافت‌ها ضروریه.
4. بهبود تغذیه:
   • وقتی استرس دارین، ممکنه عادت‌های غذایی نامناسبی پیدا کنین.
   • با مدیریت استرس، احتمال داره بهتر غذا بخورین و مواد مغذی لازم برای رشد رو دریافت کنین.
5. افزایش فعالیت فیزیکی:
   • استرس می‌تونه انگیزه‌تون برای ورزش رو کم کنه.
   • با کاهش استرس، احتمالاً بیشتر ورزش می‌کنین که به رشد استخوان‌ها کمک می‌کنه.
6. بهبود گوارش و جذب مواد مغذی:
   • استرس می‌تونه روی سیستم گوارش تأثیر منفی بذاره.
   • با مدیریت استرس، جذب مواد مغذی ضروری برای رشد بهتر می‌شه.
7. تقویت سیستم ایمنی:
   • استرس مزمن سیستم ایمنی رو ضعیف می‌کنه.
   • با کاهش استرس، بدن می‌تونه انرژی بیشتری رو صرف رشد کنه به جای مبارزه با بیماری‌ها.

آیا مکمل‌ها می‌تونن کمک کنن؟

شاید شنیده باشین که بعضی مکمل‌ها می‌تونن به افزایش قد کمک کنن. ولی حقیقت اینه که اگه رژیم غذایی متعادلی داشته باشین، معمولاً نیازی به مکمل نیست. البته در بعضی موارد، مثلاً اگه کمبود ویتامین D دارین، ممکنه دکترتون مکمل تجویز کنه. ولی هیچوقت بدون مشورت با پزشک مکمل مصرف نکنین.

سؤال خوبی پرسیدیدن درباره ویتامین دی! این ویتامین برای سلامت استخوان‌ها و رشد خیلی مهمه. بذارید جزئیات رو براتون توضیح بدم:

مقدار توصیه شده ویتامین دی روزانه:

1. برای نوجوانان (13-18 سال):

• معمولاً 600-800 واحد بین‌المللی (IU) در روز توصیه می‌شه.

1. برای بزرگسالان (19-70 سال):

• باز هم 600-800 IU در روز توصیه می‌شه.

1. برای افراد بالای 70 سال:

• ممکنه تا 800-1000 IU در روز نیاز داشته باشن.

اما چند تا نکته مهم هست که باید بدونید:

• تفاوت‌های فردی: نیاز هر فرد می‌تونه متفاوت باشه. عواملی مثل رنگ پوست، وزن، محل زندگی و میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تونن روی نیاز به ویتامین دی تأثیر بذارن.
• کمبود ویتامین دی: اگه کمبود دارید، ممکنه پزشک دوزهای بالاتری رو تجویز کنه. گاهی تا 5000 IU در روز یا حتی بیشتر.
• مسمومیت: مصرف بیش از حد ویتامین دی می‌تونه مضر باشه. معمولاً مصرف بیش از 4000 IU در روز برای مدت طولانی توصیه نمی‌شه، مگر تحت نظر پزشک.
• منابع طبیعی: بهترین راه دریافت ویتامین دی، قرار گرفتن در معرض نور خورشیده (البته با رعایت احتیاط). غذاهایی مثل ماهی‌های چرب، زرده تخم مرغ و لبنیات غنی شده هم منابع خوبی هستن.
• مکمل‌ها: اگه فکر می‌کنید به مکمل نیاز دارید، حتماً با پزشکتون مشورت کنید. اون می‌تونه با آزمایش خون، سطح ویتامین دی بدنتون رو چک کنه و دوز مناسب رو تجویز کنه.

یادتون باشه که ویتامین دی برای جذب کلسیم و فسفر ضروریه، که هر دو برای رشد و سلامت استخوان‌ها مهم هستن. پس اگه هدفتون کمک به رشد قده، حتماً به این ویتامین توجه کنید.

در نهایت، بهترین کار اینه که با یه متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید تا بر اساس شرایط خاص شما، بهترین توصیه رو ارائه بده.

نکات مهم پزشکی

حالا که کلی اطلاعات درباره رشد قدی بهتون دادم، بذارین چند تا نکته مهم پزشکی رو هم بگم:

1. ژنتیک نقش مهمی داره: قد نهایی شما تا حد زیادی به ژنتیکتون بستگی داره. اگه والدینتون قد کوتاهی دارن، احتمالاً شما هم قد خیلی بلندی نخواهید داشت.
2. هورمون رشد: این هورمون نقش مهمی تو رشد قدی داره. اگه فکر می‌کنین مشکلی تو ترشح این هورمون دارین، حتماً به یه دکتر غدد مراجعه کنین.
3. بیماری‌های زمینه‌ای: بعضی بیماری‌ها مثل کم کاری تیروئید یا سندرم ترنر می‌تونن رو رشد قدی تأثیر بذارن. اگه نگران هستین، با دکترتون مشورت کنین.
4. درمان‌های هورمونی: در بعضی موارد خاص، ممکنه دکتر درمان هورمونی رو تجویز کنه. ولی این فقط در شرایط خاص و زیر نظر پزشک انجام می‌شه.
5. جراحی افزایش قد: این یه روش خیلی تهاجمیه که فقط در موارد خیلی نادر و برای افرادی که مشکلات جدی دارن، انجام می‌شه. این روش خطرات زیادی داره و اصلاً توصیه نمی‌شه.

حرف آخر

خب بچه‌ها، رسیدیم به آخر مقاله‌مون. امیدوارم که اطلاعات مفیدی درباره رشد قدی تو 17 سالگی بهتون داده باشم. یادتون باشه که هر کسی منحصر به فرده و سرعت رشدش با بقیه فرق داره. اگه نگران قدتون هستین، بهترین کار اینه که با یه دکتر متخصص مشورت کنین.

مهم‌ترین چیز اینه که سالم زندگی کنین، خوب غذا بخورین، ورزش کنین و استراحت کافی داشته باشین. اینجوری، چه قدتون بلند بشه چه نشه، یه بدن سالم و قوی خواهید داشت.

یادتون نره که ارزش شما به قدتون نیست. مهم اینه که آدم خوبی باشین و تلاش کنین به اهدافتون برسین. موفق باشین!